Oidfa contactdag 22 oktober 2022

 

Deze dag zijn we met 12 vrouwen en 2 mannen samengekomen in Museum de Kantfabriek te Horst. We werden er ontvangen met Limburgse vlaai. We kregen een rondleiding door het museum. Vrijwilligster Tineke was onze gastvrouw en vertelde met veel enthousiasme over de permanente en wisseltentoonstelling. Tussendoor was er een lunch met een broodje gezond. Aan het eind van de dag hadden we nog een bijeenkomst in de cursusruimte, betreffende Oidfa aangelegenheden.

Museum Kantfabriek

Tineke vertelde over de ontwikkelingen van de textielnijverheid en industrie in de regio Horst in Noord Limburg. Horst is van oorsprong een weversdorp. De Zuid-Nederlands Kantfabriek werd gebouwd in 1928 en werd in 2006 omgebouwd als museum. De nog zes kantmachines laten je zien, hoe het kant met patroonkaarten wordt gemaakt. Een heel gerammel, als er twee worden aangezet. Wat moet dat zijn geweest toen er destijds ruim 200 stonden te draaien. Wanneer een draad op is, stopt de machine vanzelf om handmatig een nieuwe draad toe te kunnen voegen. Er zijn stalen te zien in boeken en dozen van de kanten die destijds werden gemaakt.

Er is een hoek ingericht om het complete proces van vlas telen tot het verwerken naar linnen te bekijken. Middels een film zie je het proces en kun je meteen zien hoe de voorwerpen die er staan, worden gebruikt. De repel, de zwingelspaan, de hekel, het spinnenwiel en het weeggetouw. Van de vlasbolletjes komt lijnzaad die zo gegeten kan worden. De beste lijnzaad wordt gebruikt om opnieuw vlas te zaaien. Van de rest maakt men lijnolie voor schoonmaakmiddelen, zeep, kunsthars, lak, verf of linoleum.
Het proces van de katoenplant naar katoengaren is veel eenvoudiger. Dat kan na het plukken en wassen meteen gespind worden om te verwerken tot kleding of isolatiemateriaal en watten. Katoenen stof is minder warm dan linnen. Zijde is een natuurproduct en kwam vanuit China. De zijderups maakt een zijdedraad waarmee de rups een pop om zich heen draait. De gevormde cocon wordt gestoomd en zo kan de flinterdunne zijdedraad afgewikkeld en gebruikt worden.

Langs geborduurde wegen nog tot eind 2022

Op het moment van ons bezoek is er een wisseltentoonstelling ‘Langs geborduurde wegen’. Een heel interessante tentoonstelling over hoe traditionele streekdrachten uit Zuidwest China gemaakt worden. Er hangen ‘gelukshangers’ die gemaakt worden, om in ieder nieuw gebouw of huis op te hangen.

De borduurkunst van de Miao is fascinerend en bijzonder mooi. Ieder gebied/dorp heeft zijn eigen patroon of manier van borduren op kleding, mutsjes, babydraagzakken, sieraden, schoenen, tassen enz. Door de inzet van Ien Rappolt, die inmiddels een prachtige collectie heeft van de al 20 jaren dat zij de streek bezoekt, zijn veel van de traditionele en culturele technieken vastgelegd, om niet verloren te laten gaan.

Er zijn veel verschillende borduurtechnieken te zien en nagenoeg alles is met de hand gemaakt door Miao vrouwen. Aangezien er gewerkt moet worden met wat er voorhanden is, wordt er soms ook met zelf gemaakt papier gewerkt, of zaden, waar wij kralen zouden gebruiken, en veren. Het plooien van de ‘rokken’ vergt een precies werkje, wat ook allemaal met de hand wordt gedaan. Er wordt gewerkt met stoffen, geverfd met indigo. Na het verven wordt met een soort houten hamer naar traditie, eiwit, bijenwas of bloed, in de stof geklopt/geslagen, voor een glanzend oppervlak. Dit heet kalanderen.

We hebben herkenbare en bijzondere technieken gezien. Weeftechnieken, kruissteken, doorregen borduurwerk, batikstof bewerking, kettingsteken en vlechtsteken. Soms wordt er in plat borduurwerk gewerkt met draden omwikkeld met stukjes tin. Dat kan soms ook met zilver- of goudfolie zijn. Bij een andere techniek wordt paardenhaar omwikkeld en gebruikt. Het werken met paardenhaar kennen we ook bij naaldkanten.
Een bijzondere techniek is het werken met gevouwen kleine driehoekjes, die over elkaar worden vastgemaakt, soms in combinatie met de Miao knoopjessteek. Duizenden kleine driehoekjes worden zo verwerkt tot een kledingstuk of iets anders.

Zowel de vogel als vlinder spelen een belangrijke rol in het scheppingsverhaal van de Miao en komen terug in hun textiele werkvormen. De Chinese bevolkingsgroepen maken prachtige garenboekjes, om hun borduurmaterialen in te bewaren. De buitenkant is gemaakt van indigo geverfde en gekalanderde stof en de 11 bakjes binnenin worden gevouwen van moerbeipapier, die persoonlijk worden versierd.

Als verrassing en afsluiting van de rondleiding kregen we de primeur om het de volgende dag te openen kunstwerk van textielkunstenaar Minke van de Zande te mogen bezichtigen. Drie jaar heeft Minke aan haar 3D kunstwerk ‘de uil Marnix’ gewerkt. Een bijzonder verrassend resultaat is het geworden, waar we met veel bewondering van hebben genoten.

Vergadering Oidfa dingen

Vanwege het 20ste Oidfa congres in 2023 worden er verschillende kantideeën aangedragen door de aanwezige leden. Een paar mensen gaan info naar Gon zenden, waarna zij het onder de leden verspreidt. We laten de keus aan eenieder zelf, om er iets van te maken, om zo Nederland te vertegenwoordigen.
Het congres met de Algemene Ledenvergadering wordt van 4 tot 6 augustus 2023 in zowel Slovenië als in Italië is. Nederland mag 2 leden naar het Administrative Councel afvaardigen. Deze vergadert 1x per jaar. Het feit dat de kosten voor jezelf zijn, houdt vaak mensen tegen om zich beschikbaar te stellen. We hopen toch, dat we weer een afvaardiging in het AC krijgen.
Gon heeft ook hulp gevraagd bij haar werkzaamheden voor Oidfa Nederland. Een paar mensen met verschillende vaardigheden hebben toegezegd en gaan eerst samen met elkaar online in gesprek.
We kunnen terugkijken op een geweldig mooie dag. We hebben kunnen genieten van een fantastische en prachtige tentoonstelling, die door de bijzonder boeiende verhalen van Tineke erbij nog levendiger werd.
Een dag om te koesteren, omdat hij zo verrijkend was in de vormen van textielbewerking. Daarnaast was het weer heel gezellig om bij elkaar te komen en dit moois samen te mogen beleven.

tekst en foto's: Anja Wierckx-Staps